Reading a minority language at school: The case of the Ladin reading book «Flus de munt»

Authors

  • Jasmine Annette Dorigo Libera Università di Bolzano

DOI:

https://doi.org/10.6092/issn.1970-2221/14764

Keywords:

Ladin, history of the Ladin school, textbook, textbook research, reading

Abstract

This article starts from a special scientific interest regarding the historical textbooks of the Ladin school in the province of Bolzano. It subjects to a didactic and linguistic analysis the book «Flus de munt» [Mountain flowers], a reading book for primary schools of the Badia valley (South Tyrol), published in three editions between 1967 and 1978. Particularly, the question is asked, what didactic and linguistic relevance this book had and how it influenced the teaching of Ladin in the Ladin school in the years and decades following its publication. From a didactic point of view, it is of great importance to reconstruct with which objectives the book was produced and how this process was perceived by the authors themselves. Instead, from a linguistic point of view, «Flus de munt» stands out as one of the first schoolbooks written entirely in the Ladin language, using two Ladin variants for the same valley: the «Badiotto » and the «Marebbano». Moreover, the book plays a significant role in the development of a (linguistic and cultural) Ladin identity.

References

Bernardi, R. (2020). Panoramica della letteratura ladina. In P. Videsott, R. Videsott e J. Casalicchio (a cura di), Manuale di linguistica ladina (pp. 292-317). De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110522150-009

Bernardi, R., & Videsott, P. (2014). Geschichte der ladinischen Literatur. Ein bio-bibliografisches Autorenkompendium von den Anfängen des ladinischen Schrifttums bis zum Literaturschaffen des frühen 21. Jahrhunderts. bu press. https://doi.org/10.13124/9788860461063

Carli, A. (1997). Modelli comunicativi e valutazione dei libri di testo. FrancoAngeli.

Dantone Florian, M., & Zanoner Pastore, D. (1979). Mia parlèda. Mia parlada. Istituto Culturale Ladino.

Detomaso, P., & Antoniolli, R. (1906). Deutsche und italienische Sprech- und Sprachübungen nach Dolinars Metodo pratico für die Schulen des ladinischen Sprachgebietes. I. Teil. Im kaiserlich-königlichen Schulbücher-Verlage.

Detomaso, P., & Antoniolli, R. (1907). Deutsche und italienische Sprech- und Sprachübungen nach Dolinars Metodo pratico für die Schulen des ladinischen Sprachgebietes. II. Teil. Im kaiserlich-königlichen Schulbücher-Verlage.

Doll, J., & Rehfinger, A. (2012). Historische Forschungsstränge der Schulbuchforschung und aktuelle Beispiele empirischer Schulbuchwirkungsforschung. In J. Doll, K. Frank, D. Fickermann e K. Schwippert (Hrsg.), Schulbücher im Fokus. Nutzungen, Wirkungen und Evaluation (pp. 19-42). Waxmann.

Dorigo, J. A. (2020). «Deutsche und italienische Sprech- und Sprachübungen nach Dolinars Metodo pratico für die Schulen des ladinischen Sprachgebietes» (1906-1907). Il primo libro scolastico per le scuole ladine: inquadramento storico e descrizione didattica. Rivista di Storia dell’Educazione, 7(1), pp. 41-57. https://doi.org/10.36253/rse-9393

Dorigo, J. A. (2022). Mehrsprachigkeit als Markenzeichen. Lehr- und Lernmittel für den Sprach(en)unterricht in den Schulen der ladinischen Dolomitentäler (Südtirol/Italien). Eine historisch-didaktische Analyse (Dissertation). Université de Fribourg/Universität Freiburg, Schweiz.

Ellecosta, L. (2011). Streiflichter durch die Geschichte der ladinischen Schule Ennebergs anhand einer alten Chronik der Volksschule St. Vigil und anderer Dokumente. Mareo laota y encö.

EPL, & UML (1966). Liber da Stories. Stories tutes fora dal Calënder ladin 1966. Liber da lì pur les scoles dla Val Badia. A. Weger.

Florian, M. (2011). L ladin tel sistem formatif de la Val de Fascia: Dal ladin curicolèr al ladin veicolèr. Il ladino nel sistema formativo della Val di Fassa: Dal ladino curricolare al ladino veicolare. In T. Rifesser e P. Videsott (a cura di), L ladin tl sistem formatif. Das Ladinische im Bildungssystem. Il ladino nel sistema formativo (pp. 65-74). bu press. https://doi.org/10.13124/9788860460974

Flöss, E. (1999). Sorëdl y plöia. Istitut Pedagogich Ladin.

Flöss, E. (2009.) Quaderno di lettura e di lavoro su 9 leggende della Ladinia. Istituto Pedagogico Ladino.

Gallina, M. A. (2009). Il libro di testo: una risorsa didattica. In M. A. Gallina (a cura di), Scegliere e usare il libro di testo (pp. 117-126). FrancoAngeli.

Gruber, T. (1949). Mia Fibla. A. Weger.

Gruber, T. (1951a). Ciofes ladins. Liber da liejer per la segonda y terza class. A. Weger.

Gruber, T. (1951b). Ciüf ladins. Liber da lì pur la secunda y terza class. A. Weger.

Gruber, T., & Minach, F. (1949). Mi Fibla. A. Weger.

Intendenza Scolastica Ladina (2009). Indicazioni Provinciali Scuola Primaria e Scuola Secondaria di primo grado. Intendenza Scolastica Ladina/Provincia Autonoma di Bolzano - Alto Adige.

Mischì, G. (2000). Wörterbuch Deutsch - Gadertalisch. Vocabolar todësch - ladin. Istitut Ladin „Micurà de Rü“.

Osel, J. (2014). Wie Vater putzen lernte. Süddeutsche Zeitung, 6/7/8, 6.

Pan, C., Pfeil, B. S., & Videsott, P. (2016). Die Volksgruppen in Europa. Handbuch der europäischen Volksgruppen. Band 1. Verlag Österreich/BWV.

Pingel, F. (2010). UNESCO Guidebook on Textbook Research and Textbook Revision. UNESCO Education Sector/Georg Eckert Institute for International Textbook Research.

Planker, S., & Moling, K. (Curatori) (2018). Zacan y incö. Jí a scora tles valades ladines. Die Schule in den ladinischen Tälern. La scuola nelle valli ladine. Museum Ladin.

Rasom, O. (2000). Fonti normative in materia scolastica e culturale. In R. Verra (a cura di), La minoranza ladina. Cultura Lingua Scuola (pp. 139-285). Istituto Pedagogico Ladino.

Rifesser, T., & Videsott, P. (a cura di) (2011). L ladin tl sistem formatif. Das Ladinische im Bildungssystem. Il ladino nel sistema formativo. bu press. https://doi.org/10.13124/9788860460974

UML (1967). Flus de munt. Liber da li pur les scoles dla Val Badia. A. Weger.

UML (1971). Flus des munt. Liber da li pur les scoles dla Val Badia. F.A.R.A.P.

Union Maéstri Ladins dla Val Badia (1978). Flus de munt. Liber da lì pur les scoles elementares dla Val Badia. Typak.

Verra, R. (2008). Pitla storia dla scola ladina. In L. Ellecosta (por fistide de), Cultura ladina. documentaziun por fa l’ejam de ladin dla scora (pp. 59-64). Intendënza por les scores ladines da Balsan.

Videsott, P. (2014). Brauchen die Dolomitenladiner eine gemeinsame Schriftsprache? Der Schlern, 85(9), pp. 18-37.

Videsott, P. (2015). Ladin Dolomitan. Die (vorerst) unterbrochene Standardisierung des Dolomitenladinischen. Sociolinguistica, 29(1), pp. 83-97. https://doi.org/10.1515/soci-2015-0007

Videsott, P. (2016). Lingue di minoranza, comunità alloglotte. In S. Lubello (a cura di), Manuale di linguistica italiana (pp. 484-506). De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110360851-023

Videsott, P. (2018). Der Deutschunterricht in Ladinien im 19. Jahrhundert. In H. Glück (Hg.), Die Sprache des Nachbarn. Die Fremdsprache Deutsch bei Italienern und Ladinern vom Mittelalter bis 1918 (pp. 221-244). University of Bamberg Press.

Videsott, P. (2020). Vocabolar dl ladin leterar 1. Vocabolario del ladino letterario 1. Wörterbuch des literarischen Ladinisch 1. bu press. https://doi.org/10.13124/9788860461698

Vittur, F. (1994). Una vita, una scuola. Cenni di storia della scuola ladina. Istitut Pedagogich Ladin.

Weinbrenner, P. (1992). Grundlagen und Methodenprobleme sozialwissenschaftlicher Schulbuchforschung. In K. P. Fritzsche (Hrsg.), Schulbücher auf dem Prüfstand. Perspektiven der Schulbuchforschung und Schulbuchbeurteilung in Europa (pp. 33-54). Moritz Diesterweg.

Zingerle, L. (1985). An cunta che... Liëndes ladines. Uniun di Ladins dla Val Badia.

Published

2022-12-20

How to Cite

Dorigo, J. A. (2022). Reading a minority language at school: The case of the Ladin reading book «Flus de munt». Ricerche Di Pedagogia E Didattica. Journal of Theories and Research in Education, 17(3), 25–40. https://doi.org/10.6092/issn.1970-2221/14764

Issue

Section

Articles